Candu su sardu si insenniaiat in iscola ainnatis de su Fascismu

Fìgura liada de irsonline.net

Custu est unu artìculu assentau in campidanesu e liau de su situ de s'Ufìtziu Lìngua Sarda de s'Ogliastra ( Art. Originali iStòrias) e chi nosu teneus prexeri de si fai ligi. 

Scideus ca a partiri de su fascismu su sardu est stètiu agiummai proibiu in scola.

Ma ddu est stètia una simana in is primua annus de su fascismu chi su sardu si imparàt in scola.  Pagus ddu scint e in medas ant a abarrai spantaus ma sa cultura, s’istòria e sa lìngua sarda s’insegnaiat pròpiu duranti is primus annus de su Fascismu.

Divèniu ministru de sa Pùblica Istrutzioni, Giovanni Gentile castiàt cun favori a is realidadis regionalis, segundu issu sa crai po ispipirillai sa cultura natzionali. De  innoi s’adotzioni de is almanacus regionalis, lìburus  de testu chi depiant favuressi sa cunservatzioni de su patrimòniu de su passadu: istòria, traditzionis, costùminis, folclori. In su mentris Gentile iat ativau s’istùdiu de is dialetus po agiudai is giòvunus  in s’aprendimentu de s’italianu, pagu fueddau de sa populatzioni.

De su 1923 finas a su 1924, a pustis de s’aprovatzioni de is programmas po is iscolas elementaris, is maistus ant a imperai testus de didàtica po “su passai de su dialetu a sa lìngua”. De arremonai est cussu de Pantaleo Ledda, “Sardegna, Almanacco per i ragazzi”.

Cun custu lìburu sa Sardigna intrea imbucat in is iscolas sardas: unu sussidiàriu chi contaiat sa cultura s’economia de s’ìsula e fintzas is personàgius prus de importu de s’istòria sarda, cumintzendi de Eleonora de Arborea e Leonardo de Alagon, sena s'iscasresci  de Giovanni Maria Angioy, finas a arribbai a intelletualis comente Grazia Deledda e Montanaru etotu.

A dolu mannu, s’imparu de sa lìngua e sa cultura locali sarda in is iscolas no est durau meda. Ma, comente at nau Francesco Casula in un’artìculu de su Manifesto Sardo, “cussu sussidiàriu de Pantaleo Ledda, unu frutu foras de istajoni diaderus, depurau de sa retòrica patriotarda e italotzèntrica de su Fascismu iat a podi èssiri ùtili immoi puru po s’aprendimentu de sa lìngua sarda”.